Η έκφραση της σεξουαλικότητας στα παιδιά

Το «στοματικό» στάδιο (1-2 ετών) είναι η φάση εκείνη στην οποία το στόμα μέσω του θηλασμού αποτελεί κριτήριο ευχαρίστησης ή δυσαρέσκειας (πιπίλισμα, δάγκωμα κ.λπ.). Στο στάδιο αυτό το μητρικό στήθος αποτελεί το πρώτο αντικείμενο της σεξουαλικής επιθυμίας. Το δεύτερο στάδιο της σεξουαλικής ανάπτυξης είναι το «πρωκτικό» (2-4 ετών) είναι η φάση στην οποία ο πρωκτός αποτελεί την ερωτογενή ζώνη του παιδιού. Η λειτουργία της αφόδευσης ή της συγκράτησης των κοπράνων αποτελεί τον τρόπο με τον οποίο το παιδί προσπαθεί να κυριαρχήσει στο περιβάλλον του. Το τρίτο στάδιο της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης είναι το «φαλλικό» στάδιο (4-6 ετών) κατά το οποίο το παιδί αρχίζει και διαμορφώνει την ταυτότητα του φύλου του και αποκτά επίγνωση της διαφορετικότητας των δύο φύλων. Η συνειδητοποίηση των διαφορών ανάμεσα στα δύο φύλα γεννά ορισμένους φόβους και απογοητεύσεις που είναι διαφορετικοί στο αγόρι και στο κορίτσι, οι οποίοι όμως με την πάροδο του χρόνου επιλύονται. Το κορίτσι αισθάνεται απογοήτευση γιατί δεν έχει και δεν πρόκειται να αποκτήσει πέος. Αυτή όμως η δυσαρέσκεια αργότερα αντισταθμίζεται ανακαλύπτοντας ότι μπορεί να κυοφορήσει σε αντίθεση με τα αγόρια. Αυτή η ανακάλυψη βοηθά το κορίτσι να ταυτιστεί με τη μητέρα του και να αποδεχθεί το φύλο του. Το αγόρι από την άλλη πλευρά βιώνει φόβο ότι μπορεί να χάσει το πέος του (φόβος ή άγχος ευνουχισμού), αφού επιθυμεί και διεκδικεί την ίδια γυναίκα με τον πατέρα του (οιδιπόδειο σύμπλεγμα). Το αγόρι συχνά επιθυμεί να κοιμάται με τη μητέρα του, να τη φιλά στο στόμα, να κάνει μπάνιο μαζί της κ.ά. Ο ρόλος του πατέρα είναι καταλυτικός για τη λύση του «οιδιπόδειου συμπλέγματος», αφού η απειλή του ευνουχισμού οδηγεί προς την ταύτιση με τον πατέρα. Η διαδικασία ταύτισης του αγοριού με τον πατέρα του και του κοριτσιού με τη μητέρα του είναι απαραίτητη για τη διαμόρφωση μιας υγιούς σεξουαλικής ταυτότητας του ατόμου. Η περιέργεια του παιδιού Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σ' αυτή την ηλικία η περιέργεια του παιδιού είναι αρκετά οξυμμένη και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να θέτει αρκετές ερωτήσεις στους γονείς του για διάφορα θέματα γύρω από το σεξ, όπως για την τεκνοποίηση («Από πού γεννιούνται τα μωρά», «Γιατί φουσκώνει η κοιλιά της μαμάς», «Πώς μπαίνουν τα μωρά στην κοιλιά της μαμάς»), για τη σεξουαλική ζωή των γονιών του, για την ομοφυλοφιλία κ.ά. Συχνά οι γονείς σε τέτοιου είδους ερωτήσεις αντιδρούν αμήχανα είτε αποφεύγοντας να απαντήσουν ευθέως στις ερωτήσεις του παιδιού τους είτε καταφεύγοντας σε διάφορα μικροψεματάκια ή απλοποιημένες θεωρίες, οι οποίες γίνονται αποδεκτές από τα παιδιά και είναι δύσκολο να ανακατασκευαστούν αργότερα. Επίσης τα παιδιά σ' αυτή την ηλικία στην προσπάθειά τους να εξερευνήσουν το σώμα τους αλλά και να ανακαλύψουν τη διαφορετικότητα ανάμεσα στα δύο φύλα μπορεί να επιδοθούν σε σεξουαλικές διερευνήσεις με τη μορφή παιχνιδιού, με συνομηλίκους τους συνήθως, παίζοντας το παιχνίδι του «γιατρού». Ενα άλλο χαρακτηριστικό αυτής της ηλικίας είναι ο αυνανισμός των παιδιών. Ο αυνανισμός του παιδιού δεν έχει τη σεξουαλική χροιά που έχει αργότερα στη ζωή του ατόμου, αλλά δρα καταπραϋντικά από τις διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές εντάσεις που τυχόν βιώνει το παιδί. Οι γονείς συχνά νιώθουν άβολα μπροστά σ' αυτή την κατάσταση και προσπαθούν να καταστείλουν αυτήν τη συμπεριφορά χρησιμοποιώντας είτε τιμωρίες είτε απειλές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ωθούν το παιδί τους στο να πιστέψει πως οτιδήποτε σχετικό με τα γεννητικά του όργανα είναι κακό. Εάν όμως αυτό το συναίσθημα επικρατήσει, ενδέχεται να επηρεαστεί αρνητικά η σεξουαλικότητά του κατά την ενήλικη ζωή. Επομένως, είναι σκόπιμο να επιτρέψουμε στο παιδί να εξερευνήσει το σώμα του, χωρίς να δίνουμε στον αυτοερωτισμό του περισσότερη προσοχή από όση χρειάζεται. Το τέταρτο στάδιο της ανάπτυξης είναι της «λανθάνουσας σεξουαλικότητας» (7-11 ετών), κατά το οποίο τα παιδιά δημιουργούν ομόφυλες σχέσεις και εξιδανικεύουν το φύλο τους. Η περιέργεια για την έκφραση της σεξουαλικότητας παίρνει τη μορφή συζητήσεων ή ερωτήσεων σε συνομηλίκους. Το πέμπτο και τελευταίο στάδιο είναι της «ετερόφυλης σεξουαλικότητας» (εφηβεία). Σ' αυτό το ηλικιακό στάδιο συμβαίνουν πολλές βιολογικές (το στήθος του κοριτσιού μεγαλώνει, έρχεται η έμμηνος ρύση, μεγαλώνει το πέος του αγοριού κ.ά.) και ψυχολογικές αλλαγές οι οποίες επηρεάζουν τον έφηβο. Η σεξουαλική αφύπνιση του εφήβου ξεκινάει συνήθως με τον αυνανισμό, ο οποίος σ' αυτή την ηλικία γίνεται συνειδητά σε αντίθεση με την παιδική ηλικία. Μέσω αυτού ο έφηβος εκτονώνει τις σεξουαλικές του ενορμήσεις, ενώ παράλληλα μαθαίνει το σώμα του. Αργότερα, ο αυνανισμός θα αντικατασταθεί από την ύπαρξη σεξουαλικών επαφών με το αντίθετο φύλο. Η σεξουαλικότητα του ενήλικα εξαρτάται κατά μεγάλο μέρος από τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που έλαβε καθ' όλη τη διάρκεια των παιδικών του χρόνων. Γι' αυτόν το λόγο η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θα πρέπει να είναι απαλλαγμένη από προκαταλήψεις και ταμπού, προκειμένου το παιδί να χτίσει μια υγιή σεξουαλική ταυτότητα. ΑΠΟΣΤΟΛΙΑ ΝΤΕΚΟΒΑ Κλινική Ψυχολόγος   Πηγή:www.dromostherapeia.gr kalosdaskalos.blogspot.com