Συναισθηματική αγωγή
Οι καιροί που ζούμε είναι δύσκολοι, τόσο για τα παιδιά όσο και για
τους γονείς. Οι δυσκολίες που παρουσιάζουν τα παιδιά μας έχουν αυξηθεί
σε συχνότητα και ένταση και πολλοί γονείς δεν ξέρουν πώς να τις
αντιμετωπίσουν.
Νιώθουν ότι, οι αλλαγές στη φύση της παιδικής ηλικίας είναι τόσο μεγάλες, σε βαθμό που να μην μπορούν να τις χειριστούν και αυτό τους οδηγεί συχνά σε αδιέξοδο.
Η νέα πραγματικότητα σπρώχνει τους γονείς σε μια διαρκή αναζήτηση πιο αποτελεσματικών τρόπων διαπαιδαγώγησης. Η πληθώρα αντικρουόμενων γνωμών, που εστιάζονται κυρίως στην αντιμετώπιση της προβληματικής συμπεριφοράς των παιδιών, προκαλεί περισσότερη σύγχυση στους γονείς παρά καθοδήγηση.
Οι γονείς φαίνεται να έχουν ανάγκη από «τεχνικές», που να τους βοηθούν να κατανοήσουν τα παιδιά τους και να αποκαταστήσουν μαζί τους μια ποιοτική και διαρκή επικοινωνία. Να μπορούν δηλαδή να τα καθοδηγούν, με στόχο την κοινωνική και συναισθηματική τους ανάπτυξη και ωρίμανση.
Συχνά οι συμβουλές που δίνονται στους γονείς, αγνοούν τον κόσμο των συναισθημάτων. Βασίζονται σε θεωρίες ανατροφής των παιδιών, πλείστες από τις οποίες αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στην κακή συμπεριφορά και παραγνωρίζουν τα συναισθήματα που κρύβονται πίσω από αυτή.
Οι περισσότεροι γονείς πιστεύουν ότι ο ρόλος τους είναι να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτυχθούν σύμφωνα με τα δικά τους ενδιαφέροντα και τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες. Πέρα από το να δημιουργήσουν υπάκουα και παθητικά άτομα, επιθυμούν να πετύχουν πολύ περισσότερα για τα παιδιά τους ή μέσω των παιδιών τους.
Επιδιώκουν να τα μεγαλώσουν εξασφαλίζοντάς τους δεξιότητες ενός υπεύθυνου αυριανού πολίτη, που θα μπορεί να κάνει τις δικές του επιλογές, που θα έχει καλές σχέσεις και θα χαίρεται τη ζωή του.
Μέσα από τη μακρόχρονη εμπειρία μου με γονείς και παιδιά, διαπίστωσα ότι, η επίδειξη ενδιαφέροντος και αγάπης από μόνη της δεν είναι αρκετή. Πολλοί γονείς που αγαπούν τα παιδιά τους και ενδιαφέρονται γι΄ αυτά, όταν έρχονται αντιμέτωποι με το θυμό, το φόβο ή τη λύπη των παιδιών τους, βρίσκονται σε ένα τρομερό αδιέξοδο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι γονείς σήμερα βρίσκονται αντιμέτωποι με προκλήσεις που ήταν άγνωστες στις προηγούμενες γενιές. Οι γονείς σήμερα οφείλουν να κάνουν για τα παιδιά τους, πολύ περισσότερα από το να τους εξασφαλίσουν τροφή, μια καλή εκπαίδευση και μια άνετη ζωή.
Συναισθηματική αγωγή
Με ποιους τρόπους μπορούν, άραγε, οι σημερινοί γονείς να δώσουν στα παιδιά τους εκείνα τα εφόδια που θα τα κρατήσουν μακριά από τους καθημερινούς κινδύνους; Με ποιους τρόπους μπορούν να τα ενδυναμώσουν και να τα βοηθήσουν να αναπτύξουν την αυτοεκτίμησή τους, ώστε να είναι ώριμα και υπεύθυνα άτομα και να κάνουν τις σωστές επιλογές στη ζωή τους;
Η απάντηση φαίνεται να βρίσκεται, σύμφωνα με έρευνες, στο κτίσιμο στενού συναισθηματικού δεσμού μεταξύ παιδιών και γονιών. Εντοπίζεται επίσης στη προσπάθεια των τελευταίων να διοχετεύσουν την αγάπη και το ενδιαφέρον τους, να βοηθήσουν τα παιδιά τους ώστε να αναπτύξουν κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες. Εκείνες δηλαδή τις δεξιότητες που χρειαζόμαστε σε όλες τις ανθρώπινές μας σχέσεις, είτε με ενήλικες, είτε με παιδιά.
Απαιτείται λοιπόν από τους γονείς μια δική τους προσωπική ανάπτυξη, χρειάζεται να αγωνιστούν για να μάθουν ώστε να μπορέσουν να διδάξουν περισσότερο τα παιδιά τους. Η συναισθηματική εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση - αλλιώς συναισθηματική αγωγή - προσφέρει το πλαίσιο στο οποίο βασίζεται η συναισθηματική επικοινωνία.
Όταν υπάρχει συναισθηματική επικοινωνία, τότε μπορούμε να αποκαταστήσουμε ποιοτική επικοινωνία με τα παιδιά μας ή αλλιώς συνεννόηση, δημιουργικό διάλογο. Να μιλά ο ένας και να ακούει ο άλλος. Να αντιλαμβάνεται ο ένας τα λόγια του άλλου και να απαντά. Να υπάρχει αλληλοσεβασμός στις διαφορετικές γνώμες που εκφράζονται.
Οι γονείς να μπορούν να θέσουν όρια: Η συμμόρφωση, η υπακοή και η υπευθυνότητα, στοιχεία που πρέπει να πηγάζουν από μια αίσθηση αγάπης και συναισθηματικών δεσμών, που τα μέλη της οικογένειας να νιώθουν ότι υπάρχει ανάμεσά τους.
Η συναισθηματική αγωγή, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, φαίνεται να βοηθά τα παιδιά να γίνουν υγιέστεροι και πιο πετυχημένοι ενήλικες.
Βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι η συναισθηματική αγωγή είναι η λύση για όλα τα καθημερινά προβλήματα της οικογενειακής ζωής. Δεν σημαίνει ότι με την εφαρμογή της, θα εξαλειφθούν όλες οι οικογενειακές συγκρούσεις, που αποτελούν μια πραγματικότητα της οικογενειακής ζωής, ούτε ότι θα σταματήσουν να υπάρχουν πληγωμένα συναισθήματα ή αισθήματα λύπης, άγχους, θυμού ή φόβου.
Τι έχουμε να πετύχουμε;
Εύλογα λοιπόν οι γονείς μπορεί να διερωτηθούν: Γιατί λοιπόν μας εισηγείστε να εφαρμόσουμε αυτού του είδους την αγωγή; Τι έχουμε να πετύχουμε;
Και η απάντηση, συνοπτικά: Αν εφαρμόσετε αυτού του είδους την αγωγή, θα νιώσετε ότι βρίσκεστε πιο κοντά στο παιδί σας. Στην οικογένεια αρχίζει να υπάρχει οικειότητα και σεβασμός. Και όταν υπάρχει οικειότητα και σεβασμός, τα προβλήματα μεταξύ των μελών της οικογένειας σταματούν να μοιάζουν άλυτα.
Όταν ακόμη βρίσκεστε κοντά στα παιδιά σας, από συναισθηματική άποψη, είστε σε θέση να εμπλακείτε περισσότερο στη ζωή τους και να ασκήσετε μεγαλύτερη επίδραση. Όταν βρίσκεστε συναισθηματικά κοντά στο παιδί σας τότε, όχι μόνο δεν φοβάστε να θέσετε όρια, αλλά:
• Αυτά τα όρια γίνονται αποδεκτά από τα παιδιά,
• τα λόγια σας έχουν βαρύτητα,
• τα παιδιά νοιάζονται για τις απόψεις σας και δε θέλουν να σας δυσαρεστήσουν,
• μπορείτε να προσφέρετε κίνητρα και καθοδήγηση,
• μπορείτε επίσης να έχετε επικοινωνία με τα παιδιά σας.
Η αναγνώριση και η έκφραση των συναισθημάτων μέσα στην οικογένεια, δημιουργούν πλαίσια ασφάλειας και εμπιστοσύνης, που βοηθούν το παιδί να ηρεμεί και να ρυθμίζει τα συναισθήματά του. Τα βοηθά επίσης να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, να γίνεται αποδεκτό από τους συνομήλικούς του, να δημιουργεί φιλίες και υγιείς σχέσεις.
Όταν τα παιδιά νιώθουν συναισθηματικά δεμένα με τους γονείς τους, τότε μόνο θετικά στοιχεία μπορούν να προκύψουν. Όταν επιδιώκουμε να κατανοήσουμε τις εμπειρίες των παιδιών μας, τα βοηθούμε να νιώσουν ότι έχουν ένα σημαντικό στήριγμα.
Όταν αποφεύγουμε να τα επικρίνουμε, να μειώσουμε αυτά που νιώθουν ή να αλλάξουμε τους στόχους τους, τότε μας αφήνουν να μπούμε στο κόσμο τους. Μας λένε πώς αισθάνονται. Εκφράζουν τη γνώμη τους. Τα κίνητρά τους αποσαφηνίζονται περισσότερο και αυτό μας οδηγεί σε μεγαλύτερη κατανόηση. Τότε τα παιδιά αρχίζουν να μας εμπιστεύονται.
Έτσι, όταν εμφανιστούν συγκρούσεις, έχουμε έδαφος για την από κοινού επίλυσή τους. Με την υποστήριξή μας, μπορούν ακόμα να βρουν λύσεις στα αδιέξοδα των εσωτερικών τους συγκρούσεων . Και μπορεί πραγματικά να έρθει η ώρα που θα θέλουν να ακούσουν τις συμβουλές μας.
Συμβουλές για να κτίσουμε επικοινωνία με τα παιδιά μας
• Αποφεύγουμε να υποκύπτουμε στην «ύπουλη» συνήθεια να επικρίνουμε και να κάνουμε ταπεινωτικά σχόλια για τα παιδιά μας.
• Προσέχουμε να μην τα περιγελάμε.
• Αποφεύγουμε τις ταμπέλες. Προσπαθούμε να σχολιάζουμε μόνο τις συγκεκριμένες συμπεριφορές και να μην κάνουμε γενικεύσεις στο χαρακτήρα τους.
• Χρησιμοποιούμε τις μικρές επιτυχίες τους για τον έπαινο, για να αυξήσουμε την εμπιστοσύνή τους και να τα βοηθήσουμε να προχωρήσουν.
• Επιδιώκουμε να τους αποδείξουμε ότι ο κόσμος τους είναι σημαντικός για μας, για μια μεγαλύτερη και καλύτερη προσέγγιση. Δείχνουμε ενδιαφέρον για τους ανθρώπους, τους χώρους, τα γεγονότα της ζωής των παιδιών μας.
• Περνούμε κάποιο χρόνο στον παιδικό σταθμό, στο σχολείο, στις εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών μας. Μιλούμε με τα ίδια τα παιδιά, ώστε να μάθουμε για τους φίλους τους .
• Είμαστε πάντα ειλικρινείς με τα παιδιά μας. Οι επινοήσεις και τα τεχνάσματα, μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα να χάσουμε την αξιοπιστία μας και να χαλάσουμε τη σχέση μας.
• Θυμόμαστε ότι ο στόχος μιας συζήτησης με τα παιδιά δεν είναι κατ’ ανάγκη η επίτευξη συμφωνίας, αλλά η επίδειξη κατανόησης. Πετυχαίνουμε καλύτερα αποτελέσματα, όταν αφήνουμε ανοικτή την προοπτική του διαλόγου.
• Προσπαθούμε να μην επιβάλουμε τις δικές μας λύσεις στα προβλήματα των παιδιών, ιδιαίτερα αν δε μας έχουν ζητηθεί τέτοιες λύσεις. Ως γονείς, μπορεί να ενοχληθούμε με την απροθυμία των παιδιών μας να δεχτούν συμβουλές που δεν έχουν ζητήσει. Το να προτείνουμε λύσεις στα παιδιά, πριν δείξουμε αναγνώριση και κατανόηση στα συναισθήματά τους, είναι σαν να τους ζητούμε να βάψουν μιαν επιφάνεια που μόνο εμείς βλέπουμε.
• Ενδυναμώνουμε το παιδί μας, προσφέροντάς του επιλογές και σεβόμενοι την επιθυμία του. Βέβαια, δεν είναι κακό να ζητούμε από το παιδί να υπακούει ή να συνεργάζεται. Ως γονείς πρέπει να καταλάβουμε ότι, όσο νωρίτερα μάθουμε το παιδί να εκφράζει τις προτιμήσεις του και να κάνει σωστές επιλογές, τόσο γρηγορότερα το βοηθούμε να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του, έχοντας κατά νου ότι η δεξιότητα λήψης σωστών αποφάσεων και επιλογών, αποτελεί αναγκαίο εφόδιο στην εφηβεία.
• Συμμεριζόμαστε τα όνειρα και τη φαντασία του παιδιού μας. Η τεχνική αυτή βοηθά πολύ να δείξουμε κατανόηση και να μοιραστούμε τα συναισθήματα των παιδιών μας. Το να εκφράζουν τα παιδιά επιθυμίες, έστω κι αν ξεπερνούν τις δυνατότητές μας, είναι καλό και χρήσιμο. Το να ακούσουμε το παιδί μας, δε σημαίνει ότι θα πρέπει να το ικανοποιήσουμε. Είναι όμως πολύ σημαντικό να καταλαβαίνουμε το ίδιο και τις επιθυμίες του.
• Κάνουμε διάφορα πράγματα μαζί με τα παιδιά μας.
Ø Διαβάζουμε ένα βιβλίο,
Ø παρακολουθούμε μια ταινία ή ένα θεατρικό έργο,
Ø ακούμε μαζί μουσική,
Ø παίζουμε ένα παιχνίδι,
Ø κάνουμε ποδήλατο, περπάτημα ή τρέξιμο,
Ø κάνουμε μαζί γυμναστική,
Ø φτιάχνουμε ένα φαγητό ή ένα γλυκό,
Ø λύνουμε ένα σταυρόλεξο.
• Είμαστε σταθεροί και υπομονετικοί. Η συναισθηματική αγωγή χρειάζεται σταθερότητα και υπομονή.
• Θυμόμαστε ότι, για την επικοινωνία και την κατανόηση, τα λόγια δεν είναι πάντοτε απαραίτητα. Ένα αγκάλιασμα ή ένα χάδι, είναι πολύ συχνά πιο εύγλωττα από οποιαδήποτε λέξη, ιδίως εάν το παιδί νιώθει λύπη ή φόβο.
• Σεβόμαστε τις περιπτώσεις που το παιδί μας δεν είναι έτοιμο να μιλήσει για ένα θέμα. Ορίζουμε μια ημερομηνία για να το συζητήσουμε αργότερα και επανερχόμαστε στο θέμα, όπως είχαμε υποσχεθεί.
• Δίνουμε υποσχέσεις γι αυτά που μπορούμε να κάνουμε και τηρούμε την υπόσχεσή μας.
• Αποφεύγουμε τους αγώνες υπεροχής. Όταν οι γονείς και το παιδί βρίσκονται μπλεγμένοι σε ανταγωνιστική πάλη και ο καθένας προσπαθεί να υποτάξει τον άλλο, μπορεί να αναπτυχθεί ανάμεσά τους μια σχέση με έντονα εκδικητικά στοιχεία.
• Θυμόμαστε ότι όλες οι συγκρίσεις είναι βλαβερές.
Συνταγή για να χτίσουμε επικοινωνία με τα παιδιά μας
Εκείνο που ποτέ δεν μπορεί να αποτελέσει συνταγή. Γιατί είναι πολύ ζωντανό, πηγαίο, προσωπικό, δε διδάσκεται, αλλά βιώνεται: Είναι η αγάπη.
Βοηθήστε τα παιδιά σας να σας αγαπήσουν, να σας εκτιμήσουν και να σας εμπιστευτούν. Να έχετε πάντα κατά νου ότι τα παιδιά ζητούν τη ζεστασιά και την οικειότητα με τους γονείς. Επίσης πρέπει να ξέρετε ότι πάντα υπάρχουν πολλές δεύτερες ευκαιρίες, ότι η συγγνώμη είναι αμφίδρομη.
Μπορείτε να κτίσετε επικοινωνία με τα παιδιά σας, αν έχετε καταφέρει να κτίσετε μια σχέση που βασίζεται στην εμπιστοσύνη και όχι στον εκφοβισμό. Πρέπει, συνεπώς, να αναθεωρήσετε πεπαλαιωμένα πρότυπα πειθαρχημένης συμπεριφοράς και να εντάξετε τη συναισθηματική αγωγή στη σχέση σας.
Θα χρειαστεί να καταβάλετε μεγάλη προσπάθεια, αλλά να είστε σίγουροι ότι, από τη στιγμή που θα αποφασίσετε να είστε παρόντες στα συναισθήματα του παιδιού σας, τότε θα βρείτε ευκαιρίες να συνδεθείτε μαζί του, σε καθημερινή βάση.
Η επικοινωνία ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά πρέπει να βασίζεται στον αυτοσεβασμό και των δύο πλευρών. Χωρίς εμπιστοσύνη και οικειότητα, χάνεται η ακρόαση, η προσοχή φθίνει και η από κοινού επίλυση των προβλημάτων καθίσταται αδύνατη. Για να πετύχουμε αυτό το έργο πρέπει να θυμόμαστε ότι όλα τα συναισθήματα επιτρέπονται, όχι όμως και όλες οι συμπεριφορές.
Κλείνω με αυτό που συχνά ακούμε στα μαθήματα της ψυχολογίας, τα 3 στοιχειώδη και αναγκαία εφόδια, που ο κάθε γονιός πρέπει να προσφέρει στο παιδί του: την ασφάλεια, την τρυφερότητα και την αναγνώριση. Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία της πραγματικής αγάπης. Αυτά θα βοηθήσουν το παιδί να πλαστεί και να δέσει ως άνθρωπος δυνατός, ανεξάρτητος, θετικός και χαρούμενος.
Πάντοτε βέβαια θα υπάρχουν δοκιμασίες, δυσκολίες, ακόμα και συμφορές, «όμως διαφορετικά αντιμετωπίζει τις ανεμοθύελλες ένα καλαμένιο καλυβάκι και διαφορετικά μια πέτρινη πυραμίδα».
Νιώθουν ότι, οι αλλαγές στη φύση της παιδικής ηλικίας είναι τόσο μεγάλες, σε βαθμό που να μην μπορούν να τις χειριστούν και αυτό τους οδηγεί συχνά σε αδιέξοδο.
Η νέα πραγματικότητα σπρώχνει τους γονείς σε μια διαρκή αναζήτηση πιο αποτελεσματικών τρόπων διαπαιδαγώγησης. Η πληθώρα αντικρουόμενων γνωμών, που εστιάζονται κυρίως στην αντιμετώπιση της προβληματικής συμπεριφοράς των παιδιών, προκαλεί περισσότερη σύγχυση στους γονείς παρά καθοδήγηση.
Οι γονείς φαίνεται να έχουν ανάγκη από «τεχνικές», που να τους βοηθούν να κατανοήσουν τα παιδιά τους και να αποκαταστήσουν μαζί τους μια ποιοτική και διαρκή επικοινωνία. Να μπορούν δηλαδή να τα καθοδηγούν, με στόχο την κοινωνική και συναισθηματική τους ανάπτυξη και ωρίμανση.
Συχνά οι συμβουλές που δίνονται στους γονείς, αγνοούν τον κόσμο των συναισθημάτων. Βασίζονται σε θεωρίες ανατροφής των παιδιών, πλείστες από τις οποίες αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στην κακή συμπεριφορά και παραγνωρίζουν τα συναισθήματα που κρύβονται πίσω από αυτή.
Οι περισσότεροι γονείς πιστεύουν ότι ο ρόλος τους είναι να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτυχθούν σύμφωνα με τα δικά τους ενδιαφέροντα και τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες. Πέρα από το να δημιουργήσουν υπάκουα και παθητικά άτομα, επιθυμούν να πετύχουν πολύ περισσότερα για τα παιδιά τους ή μέσω των παιδιών τους.
Επιδιώκουν να τα μεγαλώσουν εξασφαλίζοντάς τους δεξιότητες ενός υπεύθυνου αυριανού πολίτη, που θα μπορεί να κάνει τις δικές του επιλογές, που θα έχει καλές σχέσεις και θα χαίρεται τη ζωή του.
Μέσα από τη μακρόχρονη εμπειρία μου με γονείς και παιδιά, διαπίστωσα ότι, η επίδειξη ενδιαφέροντος και αγάπης από μόνη της δεν είναι αρκετή. Πολλοί γονείς που αγαπούν τα παιδιά τους και ενδιαφέρονται γι΄ αυτά, όταν έρχονται αντιμέτωποι με το θυμό, το φόβο ή τη λύπη των παιδιών τους, βρίσκονται σε ένα τρομερό αδιέξοδο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι γονείς σήμερα βρίσκονται αντιμέτωποι με προκλήσεις που ήταν άγνωστες στις προηγούμενες γενιές. Οι γονείς σήμερα οφείλουν να κάνουν για τα παιδιά τους, πολύ περισσότερα από το να τους εξασφαλίσουν τροφή, μια καλή εκπαίδευση και μια άνετη ζωή.
Συναισθηματική αγωγή
Με ποιους τρόπους μπορούν, άραγε, οι σημερινοί γονείς να δώσουν στα παιδιά τους εκείνα τα εφόδια που θα τα κρατήσουν μακριά από τους καθημερινούς κινδύνους; Με ποιους τρόπους μπορούν να τα ενδυναμώσουν και να τα βοηθήσουν να αναπτύξουν την αυτοεκτίμησή τους, ώστε να είναι ώριμα και υπεύθυνα άτομα και να κάνουν τις σωστές επιλογές στη ζωή τους;
Η απάντηση φαίνεται να βρίσκεται, σύμφωνα με έρευνες, στο κτίσιμο στενού συναισθηματικού δεσμού μεταξύ παιδιών και γονιών. Εντοπίζεται επίσης στη προσπάθεια των τελευταίων να διοχετεύσουν την αγάπη και το ενδιαφέρον τους, να βοηθήσουν τα παιδιά τους ώστε να αναπτύξουν κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες. Εκείνες δηλαδή τις δεξιότητες που χρειαζόμαστε σε όλες τις ανθρώπινές μας σχέσεις, είτε με ενήλικες, είτε με παιδιά.
Απαιτείται λοιπόν από τους γονείς μια δική τους προσωπική ανάπτυξη, χρειάζεται να αγωνιστούν για να μάθουν ώστε να μπορέσουν να διδάξουν περισσότερο τα παιδιά τους. Η συναισθηματική εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση - αλλιώς συναισθηματική αγωγή - προσφέρει το πλαίσιο στο οποίο βασίζεται η συναισθηματική επικοινωνία.
Όταν υπάρχει συναισθηματική επικοινωνία, τότε μπορούμε να αποκαταστήσουμε ποιοτική επικοινωνία με τα παιδιά μας ή αλλιώς συνεννόηση, δημιουργικό διάλογο. Να μιλά ο ένας και να ακούει ο άλλος. Να αντιλαμβάνεται ο ένας τα λόγια του άλλου και να απαντά. Να υπάρχει αλληλοσεβασμός στις διαφορετικές γνώμες που εκφράζονται.
Οι γονείς να μπορούν να θέσουν όρια: Η συμμόρφωση, η υπακοή και η υπευθυνότητα, στοιχεία που πρέπει να πηγάζουν από μια αίσθηση αγάπης και συναισθηματικών δεσμών, που τα μέλη της οικογένειας να νιώθουν ότι υπάρχει ανάμεσά τους.
Η συναισθηματική αγωγή, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, φαίνεται να βοηθά τα παιδιά να γίνουν υγιέστεροι και πιο πετυχημένοι ενήλικες.
Βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι η συναισθηματική αγωγή είναι η λύση για όλα τα καθημερινά προβλήματα της οικογενειακής ζωής. Δεν σημαίνει ότι με την εφαρμογή της, θα εξαλειφθούν όλες οι οικογενειακές συγκρούσεις, που αποτελούν μια πραγματικότητα της οικογενειακής ζωής, ούτε ότι θα σταματήσουν να υπάρχουν πληγωμένα συναισθήματα ή αισθήματα λύπης, άγχους, θυμού ή φόβου.
Τι έχουμε να πετύχουμε;
Εύλογα λοιπόν οι γονείς μπορεί να διερωτηθούν: Γιατί λοιπόν μας εισηγείστε να εφαρμόσουμε αυτού του είδους την αγωγή; Τι έχουμε να πετύχουμε;
Και η απάντηση, συνοπτικά: Αν εφαρμόσετε αυτού του είδους την αγωγή, θα νιώσετε ότι βρίσκεστε πιο κοντά στο παιδί σας. Στην οικογένεια αρχίζει να υπάρχει οικειότητα και σεβασμός. Και όταν υπάρχει οικειότητα και σεβασμός, τα προβλήματα μεταξύ των μελών της οικογένειας σταματούν να μοιάζουν άλυτα.
Όταν ακόμη βρίσκεστε κοντά στα παιδιά σας, από συναισθηματική άποψη, είστε σε θέση να εμπλακείτε περισσότερο στη ζωή τους και να ασκήσετε μεγαλύτερη επίδραση. Όταν βρίσκεστε συναισθηματικά κοντά στο παιδί σας τότε, όχι μόνο δεν φοβάστε να θέσετε όρια, αλλά:
• Αυτά τα όρια γίνονται αποδεκτά από τα παιδιά,
• τα λόγια σας έχουν βαρύτητα,
• τα παιδιά νοιάζονται για τις απόψεις σας και δε θέλουν να σας δυσαρεστήσουν,
• μπορείτε να προσφέρετε κίνητρα και καθοδήγηση,
• μπορείτε επίσης να έχετε επικοινωνία με τα παιδιά σας.
Η αναγνώριση και η έκφραση των συναισθημάτων μέσα στην οικογένεια, δημιουργούν πλαίσια ασφάλειας και εμπιστοσύνης, που βοηθούν το παιδί να ηρεμεί και να ρυθμίζει τα συναισθήματά του. Τα βοηθά επίσης να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, να γίνεται αποδεκτό από τους συνομήλικούς του, να δημιουργεί φιλίες και υγιείς σχέσεις.
Όταν τα παιδιά νιώθουν συναισθηματικά δεμένα με τους γονείς τους, τότε μόνο θετικά στοιχεία μπορούν να προκύψουν. Όταν επιδιώκουμε να κατανοήσουμε τις εμπειρίες των παιδιών μας, τα βοηθούμε να νιώσουν ότι έχουν ένα σημαντικό στήριγμα.
Όταν αποφεύγουμε να τα επικρίνουμε, να μειώσουμε αυτά που νιώθουν ή να αλλάξουμε τους στόχους τους, τότε μας αφήνουν να μπούμε στο κόσμο τους. Μας λένε πώς αισθάνονται. Εκφράζουν τη γνώμη τους. Τα κίνητρά τους αποσαφηνίζονται περισσότερο και αυτό μας οδηγεί σε μεγαλύτερη κατανόηση. Τότε τα παιδιά αρχίζουν να μας εμπιστεύονται.
Έτσι, όταν εμφανιστούν συγκρούσεις, έχουμε έδαφος για την από κοινού επίλυσή τους. Με την υποστήριξή μας, μπορούν ακόμα να βρουν λύσεις στα αδιέξοδα των εσωτερικών τους συγκρούσεων . Και μπορεί πραγματικά να έρθει η ώρα που θα θέλουν να ακούσουν τις συμβουλές μας.
Συμβουλές για να κτίσουμε επικοινωνία με τα παιδιά μας
• Αποφεύγουμε να υποκύπτουμε στην «ύπουλη» συνήθεια να επικρίνουμε και να κάνουμε ταπεινωτικά σχόλια για τα παιδιά μας.
• Προσέχουμε να μην τα περιγελάμε.
• Αποφεύγουμε τις ταμπέλες. Προσπαθούμε να σχολιάζουμε μόνο τις συγκεκριμένες συμπεριφορές και να μην κάνουμε γενικεύσεις στο χαρακτήρα τους.
• Χρησιμοποιούμε τις μικρές επιτυχίες τους για τον έπαινο, για να αυξήσουμε την εμπιστοσύνή τους και να τα βοηθήσουμε να προχωρήσουν.
• Επιδιώκουμε να τους αποδείξουμε ότι ο κόσμος τους είναι σημαντικός για μας, για μια μεγαλύτερη και καλύτερη προσέγγιση. Δείχνουμε ενδιαφέρον για τους ανθρώπους, τους χώρους, τα γεγονότα της ζωής των παιδιών μας.
• Περνούμε κάποιο χρόνο στον παιδικό σταθμό, στο σχολείο, στις εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών μας. Μιλούμε με τα ίδια τα παιδιά, ώστε να μάθουμε για τους φίλους τους .
• Είμαστε πάντα ειλικρινείς με τα παιδιά μας. Οι επινοήσεις και τα τεχνάσματα, μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα να χάσουμε την αξιοπιστία μας και να χαλάσουμε τη σχέση μας.
• Θυμόμαστε ότι ο στόχος μιας συζήτησης με τα παιδιά δεν είναι κατ’ ανάγκη η επίτευξη συμφωνίας, αλλά η επίδειξη κατανόησης. Πετυχαίνουμε καλύτερα αποτελέσματα, όταν αφήνουμε ανοικτή την προοπτική του διαλόγου.
• Προσπαθούμε να μην επιβάλουμε τις δικές μας λύσεις στα προβλήματα των παιδιών, ιδιαίτερα αν δε μας έχουν ζητηθεί τέτοιες λύσεις. Ως γονείς, μπορεί να ενοχληθούμε με την απροθυμία των παιδιών μας να δεχτούν συμβουλές που δεν έχουν ζητήσει. Το να προτείνουμε λύσεις στα παιδιά, πριν δείξουμε αναγνώριση και κατανόηση στα συναισθήματά τους, είναι σαν να τους ζητούμε να βάψουν μιαν επιφάνεια που μόνο εμείς βλέπουμε.
• Ενδυναμώνουμε το παιδί μας, προσφέροντάς του επιλογές και σεβόμενοι την επιθυμία του. Βέβαια, δεν είναι κακό να ζητούμε από το παιδί να υπακούει ή να συνεργάζεται. Ως γονείς πρέπει να καταλάβουμε ότι, όσο νωρίτερα μάθουμε το παιδί να εκφράζει τις προτιμήσεις του και να κάνει σωστές επιλογές, τόσο γρηγορότερα το βοηθούμε να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του, έχοντας κατά νου ότι η δεξιότητα λήψης σωστών αποφάσεων και επιλογών, αποτελεί αναγκαίο εφόδιο στην εφηβεία.
• Συμμεριζόμαστε τα όνειρα και τη φαντασία του παιδιού μας. Η τεχνική αυτή βοηθά πολύ να δείξουμε κατανόηση και να μοιραστούμε τα συναισθήματα των παιδιών μας. Το να εκφράζουν τα παιδιά επιθυμίες, έστω κι αν ξεπερνούν τις δυνατότητές μας, είναι καλό και χρήσιμο. Το να ακούσουμε το παιδί μας, δε σημαίνει ότι θα πρέπει να το ικανοποιήσουμε. Είναι όμως πολύ σημαντικό να καταλαβαίνουμε το ίδιο και τις επιθυμίες του.
• Κάνουμε διάφορα πράγματα μαζί με τα παιδιά μας.
Ø Διαβάζουμε ένα βιβλίο,
Ø παρακολουθούμε μια ταινία ή ένα θεατρικό έργο,
Ø ακούμε μαζί μουσική,
Ø παίζουμε ένα παιχνίδι,
Ø κάνουμε ποδήλατο, περπάτημα ή τρέξιμο,
Ø κάνουμε μαζί γυμναστική,
Ø φτιάχνουμε ένα φαγητό ή ένα γλυκό,
Ø λύνουμε ένα σταυρόλεξο.
• Είμαστε σταθεροί και υπομονετικοί. Η συναισθηματική αγωγή χρειάζεται σταθερότητα και υπομονή.
• Θυμόμαστε ότι, για την επικοινωνία και την κατανόηση, τα λόγια δεν είναι πάντοτε απαραίτητα. Ένα αγκάλιασμα ή ένα χάδι, είναι πολύ συχνά πιο εύγλωττα από οποιαδήποτε λέξη, ιδίως εάν το παιδί νιώθει λύπη ή φόβο.
• Σεβόμαστε τις περιπτώσεις που το παιδί μας δεν είναι έτοιμο να μιλήσει για ένα θέμα. Ορίζουμε μια ημερομηνία για να το συζητήσουμε αργότερα και επανερχόμαστε στο θέμα, όπως είχαμε υποσχεθεί.
• Δίνουμε υποσχέσεις γι αυτά που μπορούμε να κάνουμε και τηρούμε την υπόσχεσή μας.
• Αποφεύγουμε τους αγώνες υπεροχής. Όταν οι γονείς και το παιδί βρίσκονται μπλεγμένοι σε ανταγωνιστική πάλη και ο καθένας προσπαθεί να υποτάξει τον άλλο, μπορεί να αναπτυχθεί ανάμεσά τους μια σχέση με έντονα εκδικητικά στοιχεία.
• Θυμόμαστε ότι όλες οι συγκρίσεις είναι βλαβερές.
Συνταγή για να χτίσουμε επικοινωνία με τα παιδιά μας
Εκείνο που ποτέ δεν μπορεί να αποτελέσει συνταγή. Γιατί είναι πολύ ζωντανό, πηγαίο, προσωπικό, δε διδάσκεται, αλλά βιώνεται: Είναι η αγάπη.
Βοηθήστε τα παιδιά σας να σας αγαπήσουν, να σας εκτιμήσουν και να σας εμπιστευτούν. Να έχετε πάντα κατά νου ότι τα παιδιά ζητούν τη ζεστασιά και την οικειότητα με τους γονείς. Επίσης πρέπει να ξέρετε ότι πάντα υπάρχουν πολλές δεύτερες ευκαιρίες, ότι η συγγνώμη είναι αμφίδρομη.
Μπορείτε να κτίσετε επικοινωνία με τα παιδιά σας, αν έχετε καταφέρει να κτίσετε μια σχέση που βασίζεται στην εμπιστοσύνη και όχι στον εκφοβισμό. Πρέπει, συνεπώς, να αναθεωρήσετε πεπαλαιωμένα πρότυπα πειθαρχημένης συμπεριφοράς και να εντάξετε τη συναισθηματική αγωγή στη σχέση σας.
Θα χρειαστεί να καταβάλετε μεγάλη προσπάθεια, αλλά να είστε σίγουροι ότι, από τη στιγμή που θα αποφασίσετε να είστε παρόντες στα συναισθήματα του παιδιού σας, τότε θα βρείτε ευκαιρίες να συνδεθείτε μαζί του, σε καθημερινή βάση.
Η επικοινωνία ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά πρέπει να βασίζεται στον αυτοσεβασμό και των δύο πλευρών. Χωρίς εμπιστοσύνη και οικειότητα, χάνεται η ακρόαση, η προσοχή φθίνει και η από κοινού επίλυση των προβλημάτων καθίσταται αδύνατη. Για να πετύχουμε αυτό το έργο πρέπει να θυμόμαστε ότι όλα τα συναισθήματα επιτρέπονται, όχι όμως και όλες οι συμπεριφορές.
Κλείνω με αυτό που συχνά ακούμε στα μαθήματα της ψυχολογίας, τα 3 στοιχειώδη και αναγκαία εφόδια, που ο κάθε γονιός πρέπει να προσφέρει στο παιδί του: την ασφάλεια, την τρυφερότητα και την αναγνώριση. Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία της πραγματικής αγάπης. Αυτά θα βοηθήσουν το παιδί να πλαστεί και να δέσει ως άνθρωπος δυνατός, ανεξάρτητος, θετικός και χαρούμενος.
Πάντοτε βέβαια θα υπάρχουν δοκιμασίες, δυσκολίες, ακόμα και συμφορές, «όμως διαφορετικά αντιμετωπίζει τις ανεμοθύελλες ένα καλαμένιο καλυβάκι και διαφορετικά μια πέτρινη πυραμίδα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου