Άθληση και σωματική υγεία στα παιδιά

Παρά το γεγονός ότι αρκετά παιδιά συμμετέχουν σε οργανωμένη άσκηση, τα πάρκα και οι παιδικές χαρές είναι γεμάτα από παιδιά, εν τούτοις είναι πάρα πολλά τα παιδιά ηλικίας 4-15 ετών που επί ώρες είτε παρακολουθούν τηλεόραση ή παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι οι σημερινοί νέοι να είναι λιγότερο υγιείς και γυμνασμένοι από ότι 25 χρόνια πριν και να παρουσιάζουν αυξημένο σωματικό λίπος. Προ μερικών ετών μία έρευνα έδειξε ότι μεταξύ παιδιών 6-12 ετών μόνο το 64% των αγοριών και το 50% των κοριτσιών μπορούσαν να διανύσουν 1.500 μέτρα σε λιγότερο από 12’ της ώρας, ενώ μόνο το 60% των αγοριών και το 30% των κοριτσιών μπορούσαν να κάνουν πάνω από μία έλξη σε μονόζυγο και να φέρουν το σαγόνι στο ύψος της μπάρας.

Κατά την ενήλικο ζωή αυτοί οι νέοι/νέες είναι πλαδαροί, με αδέξιες κινήσεις και βάδισμα, με έλλειψη πλαστικότητας στις κινήσεις, με αδυναμία καλού συγχρονισμού στο τρέξιμο ή στο να κλωτσήσουν μία μπάλα χωρίς να κινδυνεύουν να πέσουν. Τα παιδιά αυτά συνήθως αντί να  είναι οι πρωταγωνιστές, είναι οι θεατές του αθλητισμού και πολύ συχνά είναι «οπαδοί» ομαδικών αθλημάτων (ποδόσφαιρο), με ακραία συμπεριφορά μέσα και έξω από το γήπεδο.

Η αμυντική στάση τω γονέων με λόγια του τύπου «όμως είναι ο πρώτος μαθητής», «μαθαίνει τρεις γλώσσες», «παίζει πιάνο ή κιθάρα», «έχει διαβάσει του κόσμου τα βιβλία» και τελικά «είναι εγκεφαλικός-ή» και για το λόγο αυτό δεν ασχολείται με το σώμα του, δεν αντισταθμίζουν αυτό το «είναι πλαδαρό παιδί» και με όσα μειονεκτήματα έχει αυτό για την μετέπειτα ζωή του.

Η άσκηση ως τρόπος ζωής

Η σωματική άσκηση πρέπει να γίνει συνήθεια, τρόπος ζωής και αυτό πρέπει να ενθαρρύνεται από τους γονείς, από την ηλικία των 3 ετών. Η άσκηση είναι αναγκαία όσο το φαγητό,  ο ύπνος και η μόρφωση. Το ιδανικό παιδί, ο ιδανικός ενήλικος είναι αυτός/ή που κάνει σωστή κατανομή του χρόνου του.

Με πρώτο το ελεύθερο παιχνίδι, το ποδήλατο, το γρήγορο περπάτημα, το τρέξιμο, ο χορός, η αεροβική γυμναστική, το ποδόσφαιρο, η καλαθοσφαίριση, το βόλεϋ, η κολύμβηση, η ενόργανη γυμναστική κ.ά, αποτελούν λύσεις που προάγουν τη φυσική υγεία.

Προσοχή, όχι ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης κατά την παιδική ηλικία (κυρίως βάρη, έντονη χρήση μονόζυγου κ.α.). Αυτή  η έκκληση απευθύνεται κυρίως στους προπονητές, που γυμνάζουν παιδιά μικρής ηλικίας.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της άθλησης;

1. Αυξάνει την δύναμη και την αντοχή των μυών.

Η άσκηση οδηγεί σε αύξηση της μυϊκής μάζας και άρα και σε αύξηση της μυϊκής ισχύος. Αυτό επιτυγχάνεται με το παιχνίδι και την οργανωμένη άθληση.

Στόχος είναι η συμμετρική αύξηση της ισχύος όλων, αν είναι δυνατόν, των μυών και αποτελεί ευθύνη του προπονητή. Προσοχή απαιτείται ώστε η αύξηση αυτή της μυϊκής μάζας να είναι εναρμονισμένη στην ωρίμανση και του υπόλοιπου κινητικού συστήματος (τένοντες, συνδέσμοι, οστά, αρθρώσεις).

Η συμμετρική αυτή ανάπτυξη εξασφαλίζεται καλύτερα με το ελεύθερο παιχνίδι όπου υπάρχει ποικιλία στην κίνηση, ενώ από τα οργανωμένα αθλήματα το ίδιο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με ομαδικά αθλήματα όπως, το ποδόσφαιρο, το basket-ball, το hand – ball, το volley-ball και λιγότερο με κάποια άλλα, κυρίως ατομικά αθλήματα.

Αν η μυϊκή ανάπτυξη είναι ετεροβαρής ή δεν ακολουθεί την ωρίμανση του υπολοίπων  στοιχείων της κίνησης, οι τραυματισμοί είναι συχνοί και οι απογοητεύσεις και εγκαταλείψεις, συνηθισμένες.

Προσοχή, αποφύγετε αθλήματα συγκρούσεων όπως το Hockey σε χόρτο – πάγο ή το αμερικανικό ποδόσφαιρο εφόσον πρόκειται για παιδιά μικρότερα των 8 ετών, ιδιαίτερα αν υπάρχουν συγχρόνως παιδιά διαφορετικών ηλικιών ή διαφορετικής βιολογικής ωρίμανσης.

2. Αυξάνει την ευλυγισία, προσδίδει πλαστικότητα στην κίνηση.

Για να έχει καλή φυσική κατάσταση ένα παιδί, πρέπει να είναι σε θέση να στρέφει και να λυγίζει το σώμα προς κάθε κατεύθυνση που επιτρέπει η φυσιολογία των αρθρώσεων, των συνδέσμων και των μυών και αυτό να γίνεται με ευκολία και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Η ευλυγισία προσδίδει ευκινησία και χάρη , με κύριο χαρακτηριστικό τον πολύ καλό συγχρονισμό στην αλληλουχία της κίνησης.

3. Βελτιώνει την αναπνευστική και την καρδιακή λειτουργία.

Η αερόβια άσκηση αναπτύσσει καλή αναπνευστική επάρκεια και ανταλλαγή αερίων και εκ τούτου ο κορεσμός της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνου είναι πολύ καλός, ακόμα και κάτω από δύσκολες συνθήκες. Παράλληλα υπερτρέφεται ο καρδιακός μυς και λειτουργεί η καρδιά οικονομικότερα. Αυξάνεται η ένταση συστολής του καρδιακού μυός και η καρδιά λειτουργεί σε χαμηλό  ρυθμό (λιγότερες σφύξεις).

Διατηρεί σε φυσιολογικά επίπεδα την αρτηριακή πίεση και αυξάνει τα επίπεδα της προστατευτικής HDL χοληστερόλης.

Το παραπάνω αποτέλεσμα επιτυγχάνεται καλύτερα εάν το παιχνίδι του παιδιού είναι καθημερινό, οπότε δεν απαιτείται κάποια οργανωμένη άθληση, εκτός αν το παιδί το θέλει για κάποιους δικούς του λόγους. Η άσκηση, τρέξιμο, γρήγορο βάδισμα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον επί 45’, τρεις φορές την εβδομάδα. Πάντως καλύτερη επιλογή θεωρείται η καθημερινή άσκηση του παιδιού.

4. Διατηρεί το  βάρος σε σωστά επίπεδα.

Το βάρος διατηρείται σταθερό ή το αθλούμενο παιδί χάνει βάρος όταν η άθληση συνοδεύεται και από κάποια διαιτητική προσπάθεια. Αυτή μπορεί να γίνει με την οδηγία ειδικού διατροφολόγου, του παιδιάτρου ή και από την οικογένεια του παιδιού.

5. Μειώνεται το άγχος.

Η αθλητική δραστηριότητα δίνει διαφυγή στο στρες και μία γενικότερη εκτόνωση. Η επίδοση στο σχολείο είναι καλύτερη και η μελέτη αποδοτικότερη.

Τέλος το παιδί που συμμετέχει σε οργανωμένη αθλητική δραστηριότητα δύσκολα στρέφεται προς διάφορες κακές συνήθειες όπως καπνός και οινόπνευμα.

Από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της άθλησης είναι η συνήθεια που συνοδεύει το άτομο και στην ενήλικο ζωή.

Γράφει ο Παναγιώτης Σπυρίδης

Αναπλ. Καθηγητής Παιδιατρικής, Διευθυντής Α΄Παιδιατρικής Κλινικής, Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

Πηγή: www.paidiatriki.gr