Τι είναι η λογοθεραπεία και οι πιο συχνές ερωτήσεις γονέων

Η Λογοθεραπεία, πλέον πολύ διαδεδομένη στις μέρες μας, είναι ο επιστημονικός κλάδος (παραϊατρικός) που ασχολείται με την παθολογία του προφορικού και γραπτού λόγου. Ασχολείται με τις διαταραχές επικοινωνίας , ομιλίας, φωνής, λόγου, μάσησης και κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες και με την ερευνά των διαταραχών αυτών, όποια κι αν είναι τα αίτια που προκάλεσαν την διαταραχή, όπως: αναπτυξιακή, λειτουργική, σύνδρομα, εξελικτική, νευρολογική, ψυχιατρική και εκφυλιστική.
 Σκοπός της Λογοθεραπείας είναι η πρόληψη, η διάγνωση, η πρόγνωση και η αποκατάσταση των διαταραχών του λόγου, ομιλίας, φωνής και επικοινωνίας. Ο Λογοθεραπευτής ακολουθεί μια σειρά δοκιμασιών, για να αναλύσει και να αξιολογήσει τον λόγο, την ομιλία και την επικοινωνία του παιδιού / ενήλικα. Καταρτίζει και εκτελεί εξατομικευμένο πρόγραμμα παρακολούθησης συνεδριών λογοθεραπείας για τη βελτίωση και αποκατάσταση των διαταραχών. Απαραίτητη είναι η συνεργασία και η παραπομπή σε ειδικούς άλλων ειδικοτήτων, όπως γιατροί, ψυχολόγοι, φυσιοθεραπευτές, ειδικοί παιδαγωγοί και εργοθεραπευτές, για την καλύτερη αντιμετώπιση των διαταραχών και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ατόμου.
Συχνές ερωτήσεις γονέων:
Μήπως το παιδί μου χρειάζεται λογοθεραπεία;
Κάποιες ενδείξεις είναι:

• Δεν κατανοεί πάντα αυτό που του λέτε, δεν αντιδρά κατάλληλα στις οδηγίες που του δίνετε ή δεν ανταποκρίνεται στις προσπάθειες που κάνετε να επικοινωνήσετε μαζί του.
• Μιλά "μωρουδίστικα" και η ομιλία του δεν έχει "καθαρίσει". Πρόσωπα που δεν το βλέπουν συχνά δεν το καταλαβαίνουν.
• Η άρθρωσή του δεν έχει ακρίβεια και ορισμένες φορές ακούγεται σαν να "μασάει" τις λέξεις.
• Δεν έχει λεξιλόγιο το ίδιο πλούσιο με άλλα παιδιά της ηλικίας του. Παρότι είναι σε ηλικία που πηγαίνει σε παιδικό σταθμό κάνει φράσεις μόνο με δύο-τρεις λέξεις χωρίς να χρησιμοποιεί άρθρα, προθέσεις, ή άλλα γραμματικά στοιχεία ή δε συντάσσει σωστά.
• Δε δείχνει σημεία επικοινωνίας με το περιβάλλον. Δεν αντιδρά σε ήχους.
• Κάνει στερεοτυπικές, μονότονες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις του σώματος, των άκρων ή του κεφαλιού. Δεν εδραιώνει βλεμματική επαφή με πρόσωπα ή αντικείμενα. Το παιχνίδι του είναι μηχανικό και δεν έχει συμβολισμό. Ασχολείται με ιδιόρρυθμο τρόπο με τα αντικείμενα και τα παιχνίδια του και έχει εμμονές. Η ομιλία του αρκετές φορές είναι άσχετη με τη συζήτηση ή με τις ερωτήσεις που του κάνετε.
• Δυσκολεύεται να ξεκινήσει να μιλά, κολλάει στον πρώτο ήχο της λέξης ή επαναλαμβάνει πολλές φορές την πρώτη συλλαβή. Επαναλαμβάνει μικρές λέξεις όπως το "και" ή τα άρθρα των λέξεων.
• Δυσκολεύεται να μάθει πράγματα καθημερινής ρουτίνας ακόμα και μετά από πολλές προσπάθειες. Δεν διατηρεί αυτή τη γνώση και το ίδιο πράγμα δεν μπορεί να το ξανακάνει την επόμενη μέρα.
• 'Έχει δυσκολίες στο γραπτό λόγο δηλαδή στη ανάγνωση και τη γραφή.

Το παιδί με δυσκολίες στην ομιλία, το λόγο ή την επικοινωνία δεν παρουσιάζει απαραιτήτως όλες τις ανωτέρω ενδείξεις. Εάν παρατηρείτε έστω και ένα από τα ανωτέρω χαρακτηριστικά καλό θα είναι να επικοινωνήσετε με έναν λογοθεραπευτή.

Από ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει το παιδί μου λογοθεραπεία; 

• Ο χρόνος έναρξης εξαρτάται από το είδος της διαταραχής και τους παράγοντες που εμπλέκονται. Για παράδειγμα, σε ένα παιδί με κάποιο σύνδρομο ή με εγκεφαλική παράλυση, η παρέμβαση μπορεί να αρχίσει από τους πρώτους μήνες της ζωής με συμβουλευτική των γονέων και στη συνέχεια με συμμετοχή τους στις συνεδρίες του παιδιού. Ένα παιδί που δεν λέει κάποιο φώνημα δεν είναι σκόπιμο να αρχίσει θεραπεία πριν από την ηλικία σχηματισμού του συγκεκριμένου φωνήματος εφόσον δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι τους οποίους αποκλείει μία σωστή εκτίμηση.

Το παιδί μου μιλάει αλλά δεν μπορεί να πει κάποια γράμματα, τι να κάνω;

•  Η δυσκολία που παρουσιάζουν κάποια παιδιά στην παραγωγή συγκεκριμένων ήχων/φωνημάτων αποτελεί το πιο συχνό πρόβλημα ομιλίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, κυρίως. Αυτό συνήθως οφείλεται σε μη ακριβής τοποθέτηση, δηλαδή το παιδί δεν ακολουθεί τον ακριβή τρόπο παραγωγής του κάθε ήχου η οποία μπορεί να οφείλεται σε μη καλό μυολειτουργικό έλεγχο των μυών του προσώπου. Κάθε δυσκολία στην ομιλία ενός παιδιού θα πρέπει να αξιολογείται από έναν λογοθεραπευτή με γνώμονα πάντα την ηλικία του, ώστε να αποκατασταθεί και να μην παρουσιάσει συνέπειες στην μετέπειτα σχολική πορεία του. 

Πότε μιλάμε για καθυστέρηση λόγου; 

Μιλάμε για καθυστέρηση λόγου όταν το παιδί σας πλησιάζει την ηλικία των 3 ετών και:

• Επικοινωνεί μόνο με νοήματα (δείχνει αυτό που θέλει)
• Λέει μόνο συλλαβές ή λέξεις όπως μαμά, μπαμπά, παππού, γιαγιά, νερό (λεξιλόγιο < 10)
• Δυσκολεύεται να μιμηθεί λεξούλες που του λέμε
• Ο λόγος του είναι ακατανόητος από το κοινωνικό περιβάλλον
• Δεν ακολουθεί εντολές ή οδηγίες (π.χ. Φέρε τα παπούτσια σου)
• Δεν κάνει συνδυασμούς λέξεων (π.χ. φράσεις: μαμά βόλτα, μικρές προτάσεις: μαμά τρώει μήλο)
• Δεν αναγνωρίζει τα βασικά χρώματα (μπλε, κόκκινο, κίτρινο)
• Δεν απαντά σε ερωτήσεις τύπου «ΝΑΙ/ ΟΧΙ»
• Βέβαια μπορεί να γνωρίζει και να δείχνει μέρη του σώματός του, τα ρούχα του, κάποια φρούτα και παιχνίδια, αλλά μην τα κατονομάζει 

Γιατί είναι σημαντική η πρώιμη παρέμβαση;

•  Η σπουδαιότητα της πρώιμης παρέμβασης πρέπει να υπογραμμιστεί καθώς με το πέρασμα του χρόνου οι δυσκολίες του παιδιού εδραιώνονται αφού συνηθίζει να λειτουργεί στο λανθασμένο πρότυπο μάθησης, λόγου ή συμπεριφοράς και καθίσταται ακόμα πιο δύσκολη η αρμονική ένταξη του στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Τζιλέρογλου Καλλιόπη Λογοθεραπεύτρια MSc

Ειδικευμένη στις Επικοινωνιακές Διαταραχές κατά την Ανάπτυξη 

Πηγή: logoskaipaidi.blogspot.gr

kalosdaskalos.blogspot.com