Τα "όχι" των παιδιών

Ένα από τα πιο εκνευριστικά πράγματα για τους γονείς είναι όταν το παιδί λέει συνέχεια «όχι», ακόμα και στις πιο απλές εντολές.  Αυτές οι στιγμές μπορούν να εξελιχθούν σε διαμάχη και παιχνίδι εξουσίας ανάμεσα στο γονιό και το παιδί, καθώς ο γονιός προσπαθεί να πιέσει το παιδί να υπακούσει.

Πολλές φορές μιλάμε στα παιδιά θεωρώντας ότι τα εξουσιάζουμε, αλλά στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει αυτό.  Το κλειδί είναι να αναπτύξουμε ένα τρόπο επικοινωνίας όπου ρωτάμε με σεβασμό, αντιδρούμε με σαφήνεια και αφήνουμε τις συνέπειες να διδάξουν.  Με αυτό τον τρόπο αυξάνουμε τις πιθανότητες να υπακούσει το παιδί και να είμαστε θετικό παράδειγμα γι αυτό.

Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τις διαμάχες γύρω από το «όχι»

1.      Ποτέ δεν προσπαθούμε να διδάξουμε την ώρα που το παιδί είναι απαραίτητο να συμπεριφερθεί με συγκεκριμένο τρόπο.

Σε ένα εστιατόριο, η μητέρα προσπαθούσε να πείσει τον εξάχρονο γιο της να καθίσει και να φάει.  Τελικά κατέληξε να τον βάλει με το ζόρι στην καρέκλα, ενώ το παιδί φώναζε «όχι, δεν θέλω» και να σχεδόν να το μπουκώσει με το φαγητό του.  Αυτό το περιστατικό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.  Ήταν ξεκάθαρο από την μεταξύ τους επικοινωνία ότι δεν ήταν μια ασυνήθιστη κατάσταση γι αυτούς. 

Κανείς δεν θέλει να βρεθεί σε ένα εστιατόριο και να ψάχνει να βρει τρόπους να αντιμετωπίσει το αντιδραστικό «όχι» του παιδιού του.   Η πραγματική δουλειά γίνεται από πολύ νωρίς στην καθημερινότητα του σπιτιού.  Εκεί μαθαίνουμε στο παιδί όρια, κανόνες και συνέπειες.  Έτσι, είναι μάλλον απίθανο να χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε μια αντιδραστική συμπεριφορά με έντονο τρόπο.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε είναι το παιδί πρέπει να εκπαιδευτεί, κι αυτό δεν γίνεται την ώρα που πρέπει να φάει στο μπιφτέκι του καθιστός σε ένα εστιατόριο.  Πρέπει να υπάρχει εξ’ αρχής συγκεκριμένος τρόπος που αντιμετωπίζουμε το παιδί, και το παιδί μαθαίνει.  (δεν μαθαίνει μόνο το παιδί, αλλά κι εμείς).

2.      Τα παιδιά δεν είναι ρομπότ

Συχνά δίνουμε εντολές στα παιδιά και περιμένουμε ότι θα υπακούσουν σαν ρομπότ.  Τα παιδιά όμως δεν λειτουργού με κουμπί.  Μπορούμε να τα επηρεάσουμε, να τα διδάξουμε, να τα επιβραβεύσουμε, να τα στηρίξουμε και να τα φροντίσουμε.  Δεν μπορούμε όμως να τα εξουσιάσουμε.

Όταν χρησιμοποιούμε διαταγές και έντονο ύφος συχνά τα παιδιά αντιδρούν εναντιωματικά.  Σε κανέναν δεν αρέσει τον διατάζουν και να του λένε συνέχεια τι πρέπει να κάνει.  Το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά. 

Υπάρχει μεγάλη διαφορά στο ύφος όταν η μαμά λέει: «είναι ώρα να φάμε.  Κάθισε σε παρακαλώ και μόλις τελειώσεις θα σηκωθείς», και όταν λέει: «κάθισε αμέσως κάτω και ξεκίνα να τρως».   Είναι άλλη η δύναμη της παράκλησης και άλλη της διαταγής.  Πολλές φορές χρησιμοποιούμε διαταγές χωρίς καν να το καταλάβουμε.  Όσο όμως διατάζουμε, τόσο το παιδί σταματά να ακούει.  Και τότε διατάζουμε πιο πολύ.  Και το παιδί δεν ακούει.  Και διατάζουμε ακόμα πιο πολύ…  Όταν αλλάζουμε όμως τακτική, σεβόμαστε και το παιδί και απλά ζητάμε να κάνει κάτι, τότε αλλάζει και η αντίδραση του παιδιού.

Λειτουργεί κάθε φορά αυτή η μέθοδος; Φυσικά όχι.  Αλλά είναι η βάση για να καθιερωθεί ο σεβασμός.  Αν συμπεριφερόμαστε με σεβασμό στα παιδιά, είναι πολύ πιο πιθανό να μεγαλώσουν και να σέβονται εμάς και τους γύρω.

Ένα γραμμάριο πρόληψης αξίζει πολύ περισσότερο από ένα κιλό θεραπείας.  Αυτό όλοι ξέρουμε ότι είναι αλήθεια.  Και είναι περισσότερο αλήθεια όταν επικοινωνούμε με τα παιδιά.

3.      Μαθαίνουμε να αγνοούμε το «όχι»

Τις περισσότερες φορές δεν γίνεται καμιά φοβερή ζημιά όταν το παιδί λέει όχι.  Αν η μαμά είχε ζητήσει από το παιδί να καθίσει και αυτό είχε απαντήσει «όχι», το φαγητό του θα εξακολουθούσε να είναι στο τραπέζι.  Θα φρόντιζε την υπόλοιπη οικογένεια και θα είχε το νου της στο γιο της.  Θα του επέτρεπε να αντισταθεί με κάποιες συνέπειες.

Πριν αρχίσει να του φωνάζει, το παιδί δεν είχε κάνει καμιά σκηνή.  Δεν τραβούσε την προσοχή και δεν έκανε κάτι ιδιαίτερα προβληματικό. 

«Μα δεν ανέχομαι να μου λέει όχι.  Δεν το δέχομαι».  Το θέμα όμως δεν είναι αν το αποδεχόμαστε ή όχι.  Είτε το θέλουμε είτε όχι, κάποια στιγμή το παιδί θα πει «όχι» και δεν θα μας ρωτήσει.  Το αποδεχόμαστε και να πάμε παρακάτω.  Το παιδί είπε όχι και αυτό δεν αλλάζει.  Ακόμα και αν φωνάξουμε δυνατά: «δεν δέχομαι να μου λες όχι» θα αλλάξει κάτι; Θα ζητήσει το παιδί συγγνώμη και θα υπακούσει αμέσως;

Επιπλέον, η αποδοχή καθορίζει και την περαιτέρω στάση μας.  Θα θυμώσουμε ή θα μείνουμε ψύχραιμοι;

4.      Διδάσκουμε στο παιδί συνέπειες

Τα παιδιά μαθαίνουν από τις φυσικές και λογικές συνέπειες που ακολουθούν τις πράξεις τους.  Αν δεν καθίσει να φάει, τότε θα μείνει νηστικό.  Εννοείται, ότι δεν θα αφήσουμε το παιδί για πάντα χωρίς φαγητό,  αλλά εκείνη τη στιγμή πρέπει να καταλάβει ότι η μόνη αποδεχτή συμπεριφορά είναι να καθίσει στην καρέκλα του και να φάει.  Το παιδί είναι απαραίτητο να καταλάβει ότι όλες οι συμπεριφορές έχουν συνέπειες.  Αν διαλέξει το παιχνίδι την ώρα του φαγητού, τότε δεν θα φάει.  Δεν είναι σκληρό.  Είναι λογικό. 

Για να μάθει το παιδί από τις συνέπειες όμως, αυτές πρέπει να είναι ξεκάθαρες και να εφαρμόζονται κάθε φορά.  Πρέπει επίσης η εφαρμογή να ξεκινήσει από πολύ νωρίς. Για τη σωστή εφαρμογή των συνεπειών δείτε: (http://trelamenoigoneisanisixapaidia.blogspot.gr/2012/04/blog-post_26.html).

5.      Δίνουμε προσοχή όταν το παιδί πει «ναι»

Ανεξάρτητα από το πόσο χρειάζεται να περιμένουμε, είναι καλό να μείνουμε μακριά από την αντιδραστική συμπεριφορά (εκτός αν το παιδί κινδυνεύει). Δεν δίνουμε προσοχή, απομακρυνόμαστε, αγνοούμε.  Δείχνουμε υπομονή.  Το παιδί ξέρει πια ότι υπάρχουν συνέπειες για τη συμπεριφορά του.  Θα συμμορφωθεί.  Πρέπει όμως να του δοθεί η ευκαιρία.  

Από τη στιγμή που το παιδί συμμορφώνεται, αρχίζουμε και πάλι να δίνουμε προσοχή.  Έτσι μαθαίνει ότι δεν τραβά την προσοχή μας με την αρνητική συμπεριφορά αλλά με τη θετική. 

Στην επικοινωνία μας με τα παιδιά δεν υπάρχει τελειότητα.  Αν όμως καταφέρουμε τις περισσότερες φορές να δείξουμε ψυχραιμία, ωριμότητα και λογική, τότε και τα παιδιά θα ανταποκριθούν θετικά. 

Πηγή: trelamenoigoneisanisixapaidia.blogspot.gr